لوله و اتصالات از آنجاییکه به ساخت و ساز و صنایع مختلف مرتبط است به عنوان یک اصل پایه در پروژه های مختلف صنعتی و سازه ای مورد استفاده های مختلف قرار می گیرند. از همین رو تنوع این محصولات روز به روز به دلیل اهمیت خاصی که دارند بیشتر می شود.

در اینجا سعی داریم به معرفی چند نوع از لوله و اتصالات و کاربردهای آنها در صنایع مختلف بپردازیم:

• پلی اتیلن
• فاضلابی
• پنج لایه
• پلیمری

1- لوله و اتصالات پلی اتیلن

لوله پلی اتیلن یا (High Density Polyethylene (HDPE نوعی لوله ترموپلاستیک میباشد (ترموپلاستیک: پلیمرهایی که به دفعات میتوان آن ها را در چرخه ذوب/انجماد قرار داد). پلی اتیلن از طریق پلیمریزاسیون گاز اتیلن بدست می آید.

انعطاف پذیری، استحکام بالا، وزن کم، مقاومت در برابر خوردگی و سطح بالای نفوذ ناپذیری از ویژگی های این نوع لوله ها میباشند.

لوله های پلی اتیلن در سراسر جهان برای مصارف توزیع آب و فاضلاب، و گاز که به عنوان خطوط فشار قوی شناخته می شوند کاربرد دارند.

از دیگر ویژگی های این نوع لوله ها نسبت به لوله های دیگر این است که قابلیت اتصال در آنها بسیار راحت تر انجام می گیرد.

لوله های پلی اتیلن به چنددسته مختلف تقسیم میشوند:

آبرسانی، گازرسانی، دوجداره، لوله اسپیرال، چندلایه

اتصالات پلی اتیلن در مواردی نظیر تغییر زاویه مسیر خط لوله، تغییر قطر، اتصال قطعات لوله و …. کاربرد دارد.

ویژگی های این اتصالات همانند لوله های همجنس خود به علاوه اینکه دارای مقاومت عالی در مقابل ارتعاشات ناشی از زمین لرزه و همچنین انعطاف پذیری بالا، سرعت اجرا و عدم نیاز به ماشین آلات سنگین در زمان اجرا میباشد.

2- لوله و اتصالات فاضلابی

امروزه با توجه به ساختمان سازی‌ های بسیار در کشور، طبیعتاً میزان استفاده از لوله کشی در ساختمان نیز افزایش یافته است. مسئله ی دیگر در این خصوص این است که لوله کشی های سنتی دیگر جواب گوی نیازهای این دوره نخواهند بود. به همین دلیل در ساختمان ‌های مدرن امروزی از لوله کشی مدرن و لوله هایی مثل لوله گالوانیزه و لوله چدنی استفاده می‌ شود. بنابراین سعی کنید در هنگام لوله کشی آب ساختمان از بهترین لوله ها در سیستم لوله کشی استفاده کنید. چرا که لوله و اتصالات فاضلابی از اصلی ترین محصولات در سیستم ‌های مکانیکی و فاضلابی صنعت ساختمان می ‌باشد. و شناخت انواع لوله و اتصالات فاضلابی می ‌تواند به خرید و انتخاب شما کمک کند.

بهترین لوله ‌ها؛ آن‌ هایی هستند که از مواد اولیه با کیفیت طبق استانداردهای داخلی و جهانی و به وسیله ماشین‌ آلات مدرن و تکنولوژی ‌روز ساخته شوند، استحکام کافی در برابر فشارهای احتمالی و شرایط محیطی را داشته باشند تا بتوانند خواص خود را حفظ نمایند و از عمر طولانی برخوردار باشند تا سالها بتوانند در شبکه لوله کشی باقی بمانند. بعد از اینکه دانستیم بهترین لوله های فاضلاب باید چه خصیصه هایی داشته باشند، باید بدانیم که در تأسیسات ساختمان ‌ها، معمولاً لوله ‌های متفاوتی به کار برده می ‌شود که می‌ توان از نظر جنس، کاربرد و نحوه اتصال به انواع مختلفی آن‌ ها را تقسیم کرد. زیرا هر یک ازلوله های ساختمانی باید در مکان مخصوص خود به کار روند و به همین دلیل لوله کشی ساختمان دارای بخشهای مختلفی است که شامل موارد زیر می‌ باشد:

• لوله کشی آب گرم و سرد
• لوله کشی شوفاژ و پکیج
• لوله کشی فاضلاب

بعد از این مقوله بهتر است با لوله ‌هایی که برای آب و فاضلاب استفاده می‌ شود آشنا شوید.

انواع لوله ‌های مورد استفاده در آب و فاضلاب ساختمانها

لوله های فلزی:

آهنی: ۱- چدن (چدن داکتیل، چدن خاکستری) ۲- آهن کارکرده ۳- فولاد (فولاد کربنی، فولاد آلیاژ).

لوله آهنی و فولادی گالوانیزه: نوع فولادی این محصولات به نسبت آهنی، سبک‌ تر و براق ‌تر هستند؛ و در فرآیند ساخت این لوله‌ های گالوانیزه از درز جوش استفاده می ‌شود. از ویژگیهای آنها میتوان به مقاومت و استحکام بالا و مقاوم بودن در برابرخوردگی، همچنین قیمت مناسب آنها اشاره نمود.

لوله ‌های چدنی: برای ساخت، از چدن ریختگی استفاده می ‌شود. و از انواع لوله چدنی، سرتوپی و دو سرتخت است. این محصولات دارای خصیصه هایی چون مقاومت و استحکام بالا در برابر فشار وارده به جداره خارجی هستند و کمتر دچار فرسودگی شده، از قیمت مناسبی نیز برخوردارند.

3- لوله و اتصالات پنج لایه

پایپ‌های پنج لایه یا تیوپ‌های PEX AL PEX از جدیدترین نسل‌های لوله در صنعت لوله کشی هستند که مواد اولیه آن ترکیبی از فلز و پلیمر می‌باشند. در ساخت Pip‌های پنج لایه تنها از یک لایه آلومینیومی استفاده می‌شود و این لایه میان دو لایه دیگر نصب می‌شود. دولایه‌ای که در پایپ پنج لایه قرار دارند، به قسمت داخلی پلیمری و خارجی متصل می‌شوند. لایه فلزی که برای پایپ‌های پنج لایه طراحی شده است، می‌تواند نیروی ضربه‌های ناگهانی و محکم را به شدت کاهش دهد و از لوله در مقابل آسیب‌های مختلف محافظت کند.

در حقیقت پایپ پنج لایه توسط یک لایه آلومینیوم، دو لایه پلیمر و دولایه چسب تولید می‌شود. لازم به ذکر است که بسیاری از ایرادات و نواقص تیوپ‌های فلزی و پروپیلن در این نوع لوله‌ها برطرف شدند. به همین دلیل به راحتی می‌توان از این نوع پایپ‌ها در سیستم‌ها و تأسیسات لوله کشی ساختمان استفاده کرد.

مزایای لوله‌های پنج لایه:

پایپ‌های پنج لایه به راحتی نصب می‌شوند و اتصالات ساده ای دارند.
عایق بندی تیوپ‌های پنج لایه بسیار مناسب می‌باشند.
با توجه به مقاومتی که دارند، دچار خوردگی نمی‌شوند.
وزن سبک و انعطاف پذیری خوبی دارند.
دما و فشار بالا را تحمل می‌کنند.
از ورود نفوذ اکسیژن به فضای داخل Pip جلوگیری می‌کنند.
هیچ یک از نواقص پایپ‌های پلیمری و فلزی در لوله‌های پنج لایه دیده نمی‌شود.
حمل و نقل بسیار راحتی دارند.
مقاومت و دوام پایپ‌های پنج لایه بالا است و طول عمر مناسبی دارند.

کاربردهای لوله پنج لایه:

در بخش‌های تهویه مطبوع مکان‌های مختلف استفاده می‌شوند.
گزینه مناسبی برای تاسیسات گرمایشی هستند.
با توجه به کیفیت بالایی که دارند، می‌توان برای انتقال سیال در سیستم‌های موتورخانه استفاده کرد.
مقاومت زیاد این لوله‌های باعث شده تا در بخش‌های مختلف صنعتی مورد استفاده قرار بگیرند.
سیستم‌های آبرسانی برای صرفه جویی در مصرف آب به این نوع پایپ‌ها نیاز دارند.

برندهای لوله پنج لایه:

معتبرترین برندهای تولیدکننده پایپ‌های پنج لایه که به عنوان زیر مجموعه شرکت گیتی پسند اصفهان شناخته شده‌اند، کارخانه آذین لوله، نیوپایپ و نیوفلکس نام دارند.

4 – لوله و اتصالات پلیمری

پایپ‌های پلیمری، پایپ‌هایی هستند که با توجه خواص و مشخصاتی که دارند، در حال حاضر در صنایع مختلف و تأسیسات انواع ساختمان استفاده می‌شوند. این مدل از تیوپ‌ها به واسطه مواد اولیه‌ای در مراحل تولید آن‌ها استفاده شده است، از خواص فیزیکی و شیمیایی بالایی پشتیبانی می‌کنند. همین امر باعث شده تا مورد توجه بسیاری تولیدکنندگان و مصرف کنندگان قرار بگیرند.

مزایای لوله های پلیمری:

پلیمرها جایگزین خوبی برای لوله‌های فلزی هستند که دچار خوردگی یا زنگ زدگی می‌شوند. این لوله‌ها سبک و ارزان بوده و نصب آن ها راحت است. البته علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی و ضربه می توان موارد زیر را به عنوان مزایای لوله های پلیمری نام برد:

• افت فشار کمتر
• انغطاف پذیری بالا
• نارسانای الکتریسیته
• خواص بهداشتی مانند مقاومت در برابر حملات میکروبیولوژی و رسوب‌پذیری ناچیز

لوله های پلمیری با وجود مزایای بسیاری که دارند تحمل چندانی در مقابل دما و فشار نداشته و اشتعال‌پذیر هستند که البته نسبت به مزایای زیادی که دارند همچنان در میان صنعت‌گران جز لوله‌های محبوب به شمار می‌روند. برای رفع این محدودیت، در برخی از لوله‌ها ترکیبی از پلیمر و فلز به کار بردند که بر اساس نوع کاربری آن، خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی لوله را تعیین می‌کنند.  به طور کلی، ساختار پلیمر از مولکول‌های آلی به نام منومر بوجود آمده است و طول متوسط آن به درجه پلیمریزاسیون و یا تعداد واحد تکراری که در زنجیره پلیمر وجود داشته بستگی دارد. فرایند پلیمریزاسیون یا بسپارش فرایندی است که در آن یک یا چند مونومر به پلیمر تبدیل می‌شوند. پلیمریزاسیون به دو صورت عمده افزایشی یا مرحله‌ای انجام می‌شود. در نوع افزایشی تعدادی از مونومر یا واحدهای تکراری جمع شده و مولکول پلیمر را به‌وجود می‌آورند. در نوع مرحله‌ای تعدادی مونومر با هم واکنش داده و پلیمرهای خطی را بوجود می‌آورند.

کاربرد لوله پلیمری

رایج‌ترین کاربرد این لوله‌ها که احتمالا در زمین‌های کشاورزی و باغبانی به چشم‌تان خورده باشد، در سیستم‌های آبیاری و آبرسانی است. همچنین در سیستم‌های تخلیه فاضلاب، توزیع آب در باغبانی، کارخانجات، دامداری، پساب صنعتی و شیمیایی، صنعتی فرآوری مواد غذایی و… از لوله های پلیمری استفاده می‌شود. امروزه این لوله‌های پلیمری جایگزین لوله‌های گالوانیزه در تاسیسات آب و گرم و سرد شده است.

انواع لوله پلیمری

نخستین Pip پلیمری که تولید شد، به عنوان نیترات سلولز مورد استفاده قرار گرفت. سپس مدل‌های مختلف آن مانند لوله نایلون، پلی اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی بوتیلن و تیوپ‌های پلیمر کریستال مایع ساخته شدند. انواع پایپ‌های پلیمری عبارت‌اند از، لوله پلی اتیلن PE، لوله پی وی سی یا پلی وینیل کلراید PVC، لوله پلی‌پروپیلن PP و لوله پلی بوتیلن PB.